Paulina MokotowskaTorbiele jajników to różnorodne struktury, które mogą występować w wielu formach – od torbieli czynnościowych po dermoidalne. Choć większość z nich jest niegroźna, niektóre mogą powodować niepokojące dolegliwości.
Najczęstsze objawy torbieli jajnika:
- Silny ból w dolnej części brzucha
- Nieregularne cykle miesiączkowe
- Trudności z zajściem w ciążę
- Uczucie dyskomfortu i wzdęcia brzucha
- Bóle podczas współżycia
Torbiele o średnicy powyżej 5 cm lub te, które szybko rosną, mogą wymagać interwencji chirurgicznej. Szczególnie niebezpieczne powikłania to skręt jajnika lub transformacja nowotworowa torbieli.
Diagnostyka – jak wykryć torbiel?
Proces diagnostyczny torbieli jajnika opiera się na kilku kluczowych badaniach:
| Metoda diagnostyczna | Zastosowanie | Zalety |
|---|---|---|
| Wywiad lekarski | Ocena objawów i czynników ryzyka | Podstawa dalszej diagnostyki |
| USG transwaginalne | Dokładna wizualizacja jajników | Nieinwazyjne, precyzyjne |
| Badanie markerów nowotworowych | Wykluczenie procesu złośliwego | Pomocne przy podejrzeniu nowotworu |
| Rezonans magnetyczny | Szczegółowa ocena struktury | Dokładniejszy obraz niż USG |
| Laparoskopia | Weryfikacja rozpoznania | Możliwość jednoczesnego leczenia |
Regularne kontrole ginekologiczne są kluczowe, zwłaszcza przy torbielach wykrytych przypadkowo. Małe, bezobjawowe zmiany często wymagają jedynie obserwacji, natomiast większe lub powodujące dolegliwości mogą wymagać leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego.
Torbiel jajnika a ciąża
Torbiele jajnikowe podczas ciąży zazwyczaj nie stanowią bezpośredniego zagrożenia, jednak wymagają szczególnej uwagi. Mogą one wpływać na płodność, utrudniając owulację, szczególnie w przypadku zespołu policystycznych jajników.
Potencjalne zagrożenia w ciąży:
- Skręt jajnika prowadzący do niedokrwienia i martwicy
- Pęknięcie torbieli powodujące silny ból i krwawienie
- Utrudniony przebieg porodu przy dużych torbielach
Kluczowe jest systematyczne monitorowanie ultrasonograficzne. Leczenie zależy od typu torbieli i nasilenia objawów – od obserwacji po interwencję chirurgiczną w poważniejszych przypadkach.
Przyczyny powstawania torbieli
Etiologia torbieli jajnikowych jest złożona. Głównym mechanizmem jest zaburzenie równowagi hormonalnej, prowadzące do nieprawidłowości w rozwoju pęcherzyków jajnikowych.
Czynniki ryzyka rozwoju torbieli:
- Zaburzenia hormonalne, szczególnie w okresie owulacji
- Choroby endokrynologiczne (np. zespół policystycznych jajników)
- Zaburzenia metaboliczne i insulinooporność
- Nadmierna masa ciała
- Predyspozycje genetyczne i rodzinne
- Stres i nieprawidłowa dieta
- Ekspozycja na substancje toksyczne
Pęknięcie torbieli – poważne powikłanie
Ruptura torbieli jajnikowej to stan wymagający natychmiastowej interwencji medycznej. Może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak:
- Krwawienie wewnętrzne, potencjalnie prowadzące do wstrząsu hipowolemicznego
- Rozwój infekcji, jeśli zawartość torbieli zawiera patogeny
- Zapalenie otrzewnej w skrajnych przypadkach
- Trwałe uszkodzenie tkanki jajnikowej
Objawy pęknięcia torbieli:
- Nagły, przeszywający ból podbrzusza, często promieniujący do pleców
- Nudności i wymioty
- Zawroty głowy i osłabienie
- Gorączka (w przypadku infekcji)
W przypadku wystąpienia takich objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub udać się na SOR, gdyż stan ten często wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
