Paulina MokotowskaMięśniaki macicy stanowią łagodne nowotwory wywodzące się z komórek mięśni gładkich macicy. Najczęściej pojawiają się u kobiet w wieku reprodukcyjnym, szczególnie w okresie okołomenopauzalnym. Estrogen odgrywa fundamentalną rolę w ich formowaniu i ekspansji. Mięśniaki występują w różnorodnych typach:
| Rodzaj mięśniaka | Lokalizacja | Typowe objawy |
|---|---|---|
| Śródścienny | W ścianie macicy | Zróżnicowane |
| Podśluzówkowy | W błonie śluzowej | Obfite krwawienia, krwawienia międzymiesiączkowe |
| Podsurowicówkowy | Na zewnętrznej powierzchni | Rzadko objawowe |
Mięśniaki podśluzówkowe często wywołują uciążliwe symptomy, takie jak intensywne miesiączki oraz krwawienia między cyklami. Gdy rozwijają się w jamie macicy, mogą negatywnie wpływać na płodność. Natomiast mięśniaki podsurowicówkowe, choć rzadziej objawowe, również mogą obniżać komfort życia.
Mimo że wiele mięśniaków pozostaje bezobjawowych, ich obecność może utrudniać koncepcję oraz zwiększać ryzyko poronień. Terapia farmakologiczna oraz chirurgiczna dobierana jest indywidualnie, zależnie od typu, wielkości i objawów. W przypadku dużych zmian konieczne może być usunięcie całej macicy.
Objawy i wskazania do konsultacji lekarskiej
Mięśniaki macicy to łagodne guzy powstające z tkanki mięśniowej. Mogą występować:
- W ścianie macicy
- Na zewnątrz narządu
- Wewnątrz jamy macicy (podśluzówkowe)
Charakteryzują się różnorodnością pod względem wielkości, liczby i formy (uszypułowane, gładkie). Choć często przebiegają bezobjawowo, mogą powodować:
- Bolesne miesiączki
- Krwawienia międzymiesiączkowe
- Dolegliwości bólowe podbrzusza
Obecność mięśniaków może negatywnie wpływać na płodność, zwłaszcza gdy występują w jamie macicy.
Etiologia mięśniaków nie została w pełni poznana, jednak istnieje silny związek z gospodarką hormonalną. W przypadku nasilonych objawów lub trudności z zajściem w ciążę, konieczna jest interwencja medyczna – farmakologiczna lub chirurgiczna.
Diagnostyka mięśniaków macicy
Proces diagnostyczny rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego. Ginekolog zbiera informacje o symptomach takich jak:
- Bóle miednicy
- Obfite krwawienia menstruacyjne
- Nieregularności cyklu
- Uczucie ucisku w podbrzuszu
Następnie przeprowadza badanie fizykalne, w tym palpację brzucha. Kluczowe metody diagnostyczne obejmują:
- Ultrasonografię (USG) – podstawowe badanie obrazowe
- Rezonans magnetyczny (MRI) – dokładniejsza ocena zmian
- Histerosalpingografię – badanie drożności jajowodów
- Laparoskopię/histeroskopię – bezpośredni wgląd w narządy
USG przezpochwowe stanowi najczęściej wykorzystywaną metodę, dostarczającą precyzyjnych obrazów macicy.
Po zdiagnozowaniu mięśniaków lekarz ocenia ich rozmiar, ilość i umiejscowienie, co determinuje wybór terapii. Większość zmian nie wymaga leczenia, jednak gdy powodują dolegliwości, konieczna może być farmakoterapia lub interwencja chirurgiczna (miomektomia lub histerektomia).
Wpływ mięśniaków na płodność
Mięśniaki macicy to niezłośliwe guzy pochodzące z mięśni gładkich. Występują w różnych lokalizacjach:
- Podśluzówkowe (wewnątrz jamy macicy)
- Uszypułowane (przyczepione cienkim trzonem)
- W trzonie macicy (najczęstsza lokalizacja)
Symptomy obejmują bóle miednicy, obfite miesiączki oraz problemy z koncepcją. Czynniki ryzyka to zaburzenia hormonalne, predyspozycje genetyczne oraz wiek.
Mięśniaki podśluzówkowe, zlokalizowane blisko endometrium, mogą zaburzać miesiączkowanie i utrudniać implantację zarodka. Stanowią również czynnik ryzyka poronień i przedwczesnych porodów.
Mięśniaki uszypułowane mogą powodować dolegliwości bólowe związane ze skręceniem lub uciskiem na sąsiadujące struktury. Diagnostyka obejmuje USG oraz rezonans magnetyczny, umożliwiające precyzyjną ocenę zmian.
Metody leczenia – farmakoterapia i chirurgia
Wybór metody leczenia mięśniaków zależy od wielu czynników:
- Wielkości i lokalizacji zmian
- Nasilenia objawów
- Wieku pacjentki
- Planów prokreacyjnych
Farmakoterapia
Leczenie farmakologiczne koncentruje się na łagodzeniu objawów i obejmuje:
- Preparaty hormonalne (progesteron, antykoncepcja)
- Agonistów GnRH redukujących poziom estrogenów
- Leki przeciwbólowe i przeciwkrwotoczne
Terapia farmakologiczna ma charakter czasowy i może wiązać się z efektami ubocznymi:
- Wahaniami nastroju
- Ryzykiem osteoporozy
- Zaburzeniami metabolicznymi
Leczenie chirurgiczne
Interwencje chirurgiczne stosuje się w przypadkach dużych, objawowych mięśniaków lub nieskuteczności innych metod:
- Miomektomia – usunięcie mięśniaków z zachowaniem macicy
- Histerektomia – całkowite usunięcie macicy
Miomektomia jest preferowana u kobiet planujących ciążę, natomiast histerektomia zalecana jest pacjentkom po zakończeniu prokreacji lub z poważnymi problemami zdrowotnymi.
Optymalny wybór metody leczenia powinien uwzględniać indywidualne potrzeby pacjentki, jej stan zdrowia oraz plany reprodukcyjne.
